Nieprawidłowa eksploatacja przydomowych oczyszczalni ścieków powoduje problemy ze skutecznością drenażu lub studni chłonnych rozsączających oczyszczony ściek. Pierwszymi oznakami problemów ze skutecznością oczyszczania są narastające kożuchy i odór. Z czasem spada skuteczność drenażu, co powoduje, że trzeba coraz częściej opróżniać zbiornik oczyszczalni.
Budowa systemu rozsączania
System rozsączania to element przydomowej oczyszczalni ścieków, którego zadaniem jest odprowadzenie oczyszczonej wody do gruntu. Do odsączania przydomowych oczyszczalni ścieków stosuje się dreny odsączające lub studnie chłonne. Wybór właściwego rozwiązania zależy od warunków panujących w miejscu instalacji. System odsączania połączony jest z zasobnikiem oczyszczalni poprzez studzienkę rozdzielczą. Prawidłowo zaprojektowana oczyszczalnia i dobrze wykonany system odsączania zapewniają oczekiwaną skuteczność i bezproblemowe odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu na działce inwestora.
Jak działa system odsączania?
System odsączania odprowadza nadmiar oczyszczonej już wody z zasobnika oczyszczalni. Dzięki temu ogranicza się częstotliwość korzystania z usług asenizacyjnych – wywozu szamba. Oczyszczony ze związków organicznych ściek jest odprowadzany do gruntu na posesji użytkownika. Może zostać wykorzystany do nawadniania gleby. Zazwyczaj układy, w których stosuje się drenaż odwadniający, są montowane pod trawnikami. Prawidłowo oczyszczony ściek to doskonały preparat do zasilania roślin. Niesprawny system odsączający sprawia, że oczyszczalnia przestaje funkcjonować i działa jak zwykłe szczelne szambo. Stosunkowo niewielka pojemność zasobników oczyszczalni skutkuje problemami z szybkim przyrostem nadmiaru nieczystości, które w krótkim czasie wypełniają cały zbiornik, co może być bardzo uciążliwe. 
Z czego wynikają problemy z systemem odsączania przydomowych oczyszczalni ścieków?
Jeżeli oczyszczalnia i system odwadniający zostały zaprojektowane i wykonane poprawnie, problemy ze skutecznością systemu odwadniania będą wynikać głównie z niewłaściwej eksploatacji oczyszczalni. Trzeba jednak mieć na uwadze, że okresowe podniesienie się poziomu wód gruntowych – np. w czasie intensywnych opadów deszczu lub w okresie roztopów, gdy w okolicy zalegają spore ilości śniegu i lodu – może spowodować wyraźne obniżenie skuteczności systemu odwadniania. Jest to zjawisko naturalne, które w prawidłowo eksploatowanej oczyszczalni ustępuje wraz z obniżeniem poziomu wód gruntowych i wilgotności gruntu.
Największe problemy z funkcjonowaniem oczyszczalni ścieków wynikają z zaniechania aplikacji preparatów eksploatacyjnych zasilających mikroflorę oczyszczalni lub z aplikacji niewystarczającej ilości tych środków. Prowadzi to do gromadzenia się nadmiaru osadów organicznych. Bez odpowiedniej mikroflory tłuszcze i papier nie ulegają bio redukcji, jak powinno to mieć miejsce w prawidłowo działającym systemie oczyszczania ścieków. Problem wynika z zachwiania kondycji mikroflory oczyszczalni, która realizuje proces rozkładu tłuszczów i celulozy (które są najcięższe do rozłożenia). Powoduje to pojawienie się uciążliwych odorów. Z czasem pojawiać się może także kożuch na powierzchni, który powoduje zmniejszenie dostępu powietrza do ścieku. To z kolei prowadzi do zagniwania, a także sprzyja rozwojowi chorobotwórczych drobnoustrojów i bakterii. Powoduje to pojawienie się uciążliwych odorów.
Co powoduje problem z drożnością drenażu lub studni chłonnej?
Osłabienie mikroflory oczyszczalni powoduje, że do systemu rozsączania trafia niedoczyszczony ściek, w którym nadal znajdują się tłuszcze, papier i inne wielkie cząstki organiczne. Osad organiczny odkłada się w przewodach drenażowych i na ścianach odsączających studni chłonnych. Tym samym zatyka on otwory odsączające oraz pory złóż filtracyjnych systemu drenażowego lub studni chłonnej. Narastający osad sukcesywnie ogranicza skuteczność systemu rozsączania. Z czasem staje się on coraz trudniejszy do usunięcia.
Udrażnianie drenaży i studni chłonnych – co trzeba wiedzieć?
Aby udrożnić system drenażowy lub studnię chłonną, trzeba pozbyć się zalegającego osadu organicznego i zadbać o przywrócenie skuteczności procesu oczyszczania ścieków. W tym celu trzeba przywrócić dobrą kondycję mikroflory w oczyszczalni, tak aby do systemu odsączania trafiał odpowiednio podczyszczony ściek. Odbudowę mikroflory umożliwiają preparaty eksploatacyjne do oczyszczalni jak Enzybac czy Neozyme. Aplikuje się je bezpośrednio do zbiornika oczyszczalni przez miskę ustępową. Jednak nie zawsze wystarcza to do oczyszczenia systemu rozsączania i przywrócenia drożności drenów i studni chłonnych.
Chcąc zniwelować skutki, w postaci niesprawnego systemu rozsączania najlepsze rezultaty przynoszą środki biologiczne, rozkładające osady na przykład Biomax. Środki tego typu zazwyczaj aplikuje się przez studzienkę rozdzielczą.
Na rynku istnieją metody chemiczne, a także mechaniczne. Ich działanie jest niestety bardzo krótkotrwałe i po czasie sytuacja często ulega znacznemu pogorszeniu. Preparaty biologiczne, działają w systemie rozsączania rozkładając nagromadzone złogi, głównie tłuszcze i celulozę. Należy pamiętać, że taki preparat potrzebuje od kilku do nawet kilkunastu tygodni
Jeżeli jednak problem z niedrożnością układu drenażowego był ignorowany przez dłuższy czas, w układzie tym mogą zalegać znaczne ilości utwardzonych osadów.
Jeśli po czyszczeniu drenów preparatem biologicznym, które można wspomóc płukaniem mechanicznym (woda pod ciśnieniem), problem z drożnością utrzymuje się, należy rozważyć przełożenie układu drenażowego. Ciekawą alternatywą, może być podłączenie do niego dodatkowej studni chłonnej (rozwiązanie mniej inwazyjne).
Jeżeli dochodzi do sytuacji, w której powyższe rady nie przynoszą efektów, może się okazać, że popełniono błędy podczas projektowania, montażu lub optymalizacji przydomowej oczyszczalni ścieków.